Soru Tipleri

Bu çalışma paragraf sorularının sadece % 30’luk bir kısmını örneksemektedir ve Paragraf Soru Tipleri ve Çözüm Teknikleri hakkında bir bilinç uyandırılmak istenmiştir. Bu yüzden buradaki bilgiler tek başına sizi başarıya ulaştırmayabilir. Eksik bilgilerinizi tamamlamak için lütfen sitemizin menü bölümünden ilgili konuları çalışınız ya da uzmanımız Faysal Dal’dan bireysel destek alınız.

1.Kendinden Önceki Yargının Gerekçesi Olma

(I) Dillerin yapısı, onu konuşan toplumların yaşam biçimine benzer. (II) Bu nedenle bir dildeki düşünce başka bir dile aktarılınca bütünüyle yansıtılamaz, değişir. (III) Fransızcadan Türkçeye aktarılan bir metin, ne kadar Türkçeleştirilebilir? (IV) Bu, bence mümkün değildir. (V) Çünkü yaşantılar birbirine benzemiyor. (VI) Bu, hayatın temel kuralıdır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi ”kendinden önceki” cümlenin gerekçesidir?

A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

Çözüm Tekniği

Bu tip soruda yanıtı bulmak için “çünkü veya zira “ sözcüklerine odaklanın. Bu sözcüklerden biri hangi seçenekteyse yanıt odur.

Yanıt: D.

2.Kendinden Sonraki Yargının Gerekçesi Olma

(I) Genç şairlere anlamsızlığı benimsemelerini tavsiye etmem. (II) Zor şiirler yazmak, kişiye bir şeyler katmaz. (III) Bu açıdan kimse zor şiirler yazacağım diye uğraşmasın. (IV) Bu yüzden genç şairlere anlaşılır olmak için uğraşmalarını salık veririm. (V) Şiirin sırrını, aynı zamanda anlaşılır olmanın içinde yakalamaya çalışsınlar ki genç şairlikten kurtulsunlar. (VI) Keşke ben de bunu yapabilseydim.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi “kendinden sonraki” cümlenin gerekçesidir?

A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

Çözüm Tekniği

Hangi cümlede “bu yüzden, bu sebeple, bundan dolayı vb.” sözcükler varsa yanıt o cümleden bir önceki cümledir. Parçada “bu yüzden, bundan dolayı vb.” sözcükler yoksa hangi cümlenin başına bunları ekleyebiliyorsanız yanıt o cümleden önceki cümlede aranmalıdır.

Yanıt: B

3. Neden- Sonuç İçeren Yargılar

Bir insan, bir başka dili kendi kendine de öğrenebilir elbette. (I) Yeter ki sözcüklerle boğuşmayı, onların anlamlarıyla maceraya atılabilecek iradeyi taşısın. (II) Eskiler bu iradeyi zorunlu olarak içlerinde taşıyorlardı. (III) Dil kursları, geniş kaynaklar olmaksızın dil öğreniyorlardı. (IV) Öğrenecekleri dilin eski ustalarının romanlarından, şiirlerinden başlıyorlardı öğrenmeye. (V) Çünkü başka bir dili öğrenmenin en geçerli yolu, o dilin edebiyatını tanımaktır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangileri arasında “neden- sonuç” anlamı vardır?

Çözüm Tekniği

Bu soru tipinde “ çünkü, zira, bu yüzden, bu nedenle vb.” sözcüklerinin geçtiği cümleyi ve o cümleden önce gelen cümleyi cevap kabul etmeliyiz. Bu durumda IV. ve V. arasında “neden – sonuç” vardır denebilir.

4.Söz Öbeğinde Anlam

Sina Akyol, şiir yaşamına “Su Tadında” yla başladığı günden bu yana daima okurunu da işin içine katmış, hatta okurunu şair yapacak boşluklar bırakmaya başlamıştır. Dizelerinde avazı çıktığı kadar susması bundan. Bu suskunluk, okur için bir sağaltım süreci aynı zamanda. Akyol’u okumak; okuru besleyen, koruyan ve düşündüren bir uğraş…

Bu parçada geçen “avazı çıktığı kadar susmak” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anlamı oluşturmada okurun da sorumluluk almasını sağlamak
B)İlk şiirlerinden itibaren okurun düşüncesine uygun yazmak
C)Şiirinin anlam derinliklerini yüksek kültüre mensup okurlara açmak
D)Kısa şiirler yazarak okuru dinginleştirmek
E)Edilgen bir okur kitlesi oluşturmaya çalışmak

Çözüm Tekniği

Bu tip sorularda ilk yapılacak iş, altı çizili sözün geçtiği cümlenin öncesi ve sonrasına odaklanmaktır. Parçanın tamamını okumak yerine sadece seçilen ifadenin geçtiği cümlenin kendisi ya da bir öncesi veya sonrası şifredir.

Bu soruda “okurunu da işin içine katmış, hatta okurunu şair yapacak boşluklar bırakmaya başlamıştır. Dizelerinde “avazı çıktığı kadar susması bundan” bölümünü okuduğunuzda yanıtı daha çabuk bulursunuz. Bu durumda okuru da işin içine katıyorsa anlamın oluşması için okurun da sorumluluk almasını sağlamaktadır.

Yanıt: A

5. Cümle Tamamlama

Son yirmi yılda akıllı teknolojik cihazların —- tasarımları ile ilgi çekici —- stratejileri, bu cihazların bir önceki sürümlerinin değerini kaybetmesine ve çöp —- için potansiyel atık hâline gelmesine neden olmaktadır.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere, düşüncenin akışına göre, aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?

A)gösterişli – pazarlama – alanları
B)güzel – piyasa – bölgeleri
C)uygun – reklam – tesisleri
D)resmî – tanıtım – kutuları
E)sevimli – satış – merkezleri

Çözüm Tekniği

Bu tip sorulara yanıt ararken boş bırakılan yerlerin öncesi ve sonrası çok önemlidir. Bakın mesela “cihazlar ve tasarımlar” arasında bir boşluk bırakılmış. Tasarım neyle ilgili peki? Tabii ki gösterişle ilgilidir. Aynı zamanda “strateji “sözcüğü “pazarlama”yla ilgilidir. “Çöp” sözcüğü de “alan “ sözcüğüyle ilgilidir.

Yanıt: A

6.Cümleden Kesin Yargı Çıkarma

Türk edebiyatının önemli sanatçılarından Yaşar Kemal’in, düşlerine sığınarak hayata tutunmaya çalışan sokak çocuklarının unutulmamaya mühürlenen hayat hikâyelerini anlattığı “Neredesin Arkadaşım”, büyük ustanın çocuklarla yaptığı söyleşilerden oluşmaktadır.

Bu cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Neredesin Arkadaşım adlı eser, Yaşar Kemal’in sokak çocuklarıyla yaptığı röportajların bir seçkisi olarak yayımlanmıştır.
B) Yaşar Kemal’in sokak çocukları üzerine yaptığı araştırmalar okurlarca beğenildiği için bir araya getirilmiştir.
C) Sokak çocuklarından edindiği izlenimlerle Yaşar Kemal, Neredesin Arkadaşım adlı öyküyü sokak çocuklarına ithaf etmiştir.
D) Neredesin Arkadaşım adlı eseriyle Yaşar Kemal, ilk defa sokak çocuklarının sorunlarını bir öykü kitabında işlemiştir.
E) Sokak çocuklarının hayat hikâyelerini konu edinen Neredesin Arkadaşım adlı öykü kitabı üzerine Yaşar Kemal’le yapılan röportajlar bir kitap hâline getirilmiştir.

Çözüm Tekniği

Bu soru tipinde metinde verilen bilgilerin dışına çıkmadan, nesnel bir yaklaşımla soruyu çözmelisiniz. Yani örtülü anlamlar aramayıp metinden nesnel bir bilgi elde etmeliyiz. Bunun içinde “Bu metnin temel konusu nedir?” diye metne yaklaşınız.

Şifre! Yüklem ve yüklemden önce gelen sözlere dikkat edin, hızlanırsınız.

Yanıt: A

7. Cümlelerde Kavramsal Yorumlama

(I) Yahya Kemal’in şiirlerini ikiye ayırarak yarısına eski, yarısına yeni demek garip bir hatadır. (II) Bir ruh nasıl hem yeni hem eski olabilir, özellikle Yahya Kemal gibi kişiliği bilinen bir şairde birbirine karşıt iki dünya nasıl bir arada yaşayabilir? (III) Herhâlde bu yanlışlık, onun gazellerini birer taklit olarak görmekten, Yahya Kemal’i taklitçi olarak değerlendirmekten ileri geliyor. (IV) Belki birçok kişi taklit yapabilir, taklitçi olabilir ama onun bu sınıflandırmaya girmediği kesinlikle doğrudur. (V) O, yeni şiir anlayışıyla oluşturduğu gazellerinde Türkçenin lezzetine ve öz şiire susamış bir şair olarak çıkar karşımıza.

Yahya Kemal’in anlatıldığı bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) I. cümlede, şiirlerine yönelik oluşmuş bir yanılgıdan söz edilmiştir.
B) II. cümlede, kişiliğiyle ilgili araştırmaların yetersizliğine değinilmiştir.
C) III. cümlede, şaire ilişkin bir görüşün sebebi belirtilmiştir.
D) IV. cümlede, kimi şairlerden ayrılan yönüne dikkat çekilmiştir.( ama onun bu sınıflandırmaya girmediği)
E) V. cümlede, şairin dil ve şiir anlayışındaki duyarlılık ifade edilmiştir.

Çözüm Tekniği

Bu tip sorularda parçayı okumadan önce seçeneklere bakmalısınız. Yani önce seçenek sonra söz konusu cümlede o seçeneğin varlığı aranmalıdır. Çünkü kimi sorularda parça bazen beş cümleden daha fazla yer verildiği için öğrenci gereksiz yere seçeneklerde yer almayan cümleyi de okumak durumunda kalıp vakit kaybedebiliyor.

Buna göre sorunun yanıtı A’dır Yanıt: A

8.Karşılaştırma ve Öneri Anlamı

(I) Dizüstü bilgisayar ekranları çaprazlama, bir köşeden ters köşeye genellikle 12 ile 20 inç arasında boyutlara sahiptir. (II) Büyük ekranların çözünürlükleri daha yüksek olduğundan görüntü daha keskin olur. (III) Büyük ekranlar daha çok yer kaplar, daha ağır olur ve pil ömrünü kısaltır. (IV) Dizüstü bilgisayar; film izlemek, oyun oynamak veya video izlemek için kullanılır. (V) Temel işlemler için kullanacak veya sıkça yanınızda taşıyacaksanız daha küçük ve hafif bir ekran tercih etmelisiniz.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde hem bir karşılaştırma hem de öneri söz konusudur?

A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.

Çözüm Tekniği

Soruda karşılaştırma sorulmuşsa “ daha, kadar, en, vb.” “kıyaslama” anlamı olan sözcüklere odaklanın.
Soruda öneri sorulmuşsa cümlelerin yüklemlerine hızlıca bakınız ve yüklemde “gereklilik” anlamı aramalısınız.

Dikkat edilirse bu sorunun iki cümlesinde “daha “ sözcüğü kullanılmış: II. ve V.

Bu iki cümlede de karşılaştırma olduğunu gösterir. Ama “öneri” anlamı dikkat edilirse V. nin yükleminde vardır: Tercih etmelisiniz.

Yanıt: A

9.Çıkarım Anlamı

(I) Bugünlerde bazı eleştirmenler tarafından şiirin, şiirimizin geçmişe göre gerilediği iddia ediliyor. (II) Hatta günümüzde büyük şairlerin de artık çıkmadığı, insanları derinden etkileyen güçlü şiirlerin de yazılmadığı söyleniyor. (III) Ben bu iddialara ve onun delillerine inanmadığım gibi aslına bakılırsa inanmak da istemiyorum. (IV) Fakat bu iddiayı hazırlayan pek çok nedenin sorgulanmasını ve konunun mutlaka aydınlığa kavuşturulmasını istiyorum. (V) Aslında roman ve öyküde ortaya çıkan çalışmaların niceliksel artışı düz yazıyı ön sıraya taşımışa benziyor. (VI) Şiirde ise niceliksel artışın onun niteliğine katkı sağlaması her zaman mümkün olmamasına rağmen bu alanda bir gerileme varmış gibi görünüyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde çıkarım yapılmıştır?

A) I. ile II. B) II. ile III. C) III. ile IV.

D) IV. ile V. E)V. ile VI.

Çözüm Tekniği

Bir cümlede çıkarım ararken saptamaya bağlı bir yorum yapılıp yapılmadığına odaklanmalısınız. Yani cümlede hem bir “saptama” olacak hem de buna bağlı bir “yorum” yapılmış olacak.

Cümlede “ o halde, demek ki, olmalı ki, sonuç olarak, öyleyse vb.” sözcüklerin yer aldığı cümlede kesinlikle “çıkarım” yapılmıştır.
Cümle “ Bu da ………….dığını gösterir.” şeklinde bir yapıdaysa kesinlikle çıkarım vardır.

Buna göre IV. cümlede geçen bir niceliksel artış saptandıktan sonra ” Düzyazıyı ön sıraya taşımışa benziyor.” yorumu yapılarak çıkarım yapılmıştır. Aynı şekilde V. cümlede saptanan şiirde bir niceliksel artıştan sonra “Bu alanda bir gerileme varmış gibi görünüyor.” Çıkarımı yapılmıştır.

Yanıt: E

10. Anlamca En Yakın Yargılar

I. Bazen bir insan yüzü, bir olay, bir konuşma, bir doğa parçası yıllar önce okuduğum öykülere götürür beni.

II. Bir öykücünün belleğinde iz bırakan, sessiz bir anıya dönüşen her şey, zamanı geldiğinde yazarını yazmaya zorlar.

III. Öyle öyküler vardır ki ilk okuyuşumda bende bıraktığı izlenimler nedeniyle onu, bir dostu özler gibi özler, zaman zaman onunla birlikte olmak isterim.

IV. Küçük bir ayrıntı, belki bir çocuğun bakışı, bir kedinin kamburunu çıkarıp yazarın ayağına sürtünmesi, öyküde etkileyici ögeler olarak karşımıza çıkar.

V. Yazarları etkileyen, konu sandığında beklemeye bırakılan nice olaylar, durumlar bir süre sonra öyküleştirilmeyi ister.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbirine en yakındır?

A) I. ve III. B) II. ve V. C) II. ve IV.

D) III.ve V. E) IV. ve V.

Çözüm Tekniği

Öncelikle yapmanız gereken ilk şey, her cümlenin konusunu bulmanızdır. Konuyu bulmak için de “ Bu cümlede neyin sözü ediliyor?” diye basit bir soruyla yola çıkabilirsiniz.
Konuyu bulduktan sonra her cümlenin yüklemine ve yüklemden önce gelen sözlere odaklanmalısınız.

Buna göre cümleler irdelendiğinde II. ve V. cümlede altını çizdiğim yerlerin aynı mesajı verdiği görülecektir.

Yanıt: C

11. Koşul Anlamı

(I) Kimi okul kitapları, çocuğu şiirden soğutan örneklerle doludur. (II) Uyak ve ölçüye uydurulmuş bu didaktik söz yığınlarını çarpım cetveli gibi ezberleme zorunlu hâle getirilirse bunlar, iyice sevimsizleşir. (III) Ezberlenen bu tıkırtılı metinler, tek doğru çözümü olan matematik problemlerine dönüşürse çocuk şiirden soğur. (IV) Bir de şiiri, yaşamın dışında bir alan olarak görürlerse duygularını “arabesk” biçimde anlatmaktan başka yol bulamayacaklardır. (V) Eğer eğitimde gerekli düzenlemeler yapılmazsa gençler şiirin, matematik, kimya ve bilgisayar kadar güzel bir uğraş olduğunu hiç anlayamayacaklar.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde koşul anlamı yoktur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Koşul Nedir?

Bir durumun gerçekleşmesi için lazım olan şey.

Bir yargıda koşul ararken ‘’ ise, ancak, ama, eğer, yeter ki …’’ gibi sözcüklere odaklanın.Bu parçanın cümleleri hızlı bir şekilde incelendiğinde II. cümlede “getirilirse” , III. cümlede “dönüşürse”, IV. cümlede “görürlerse” ve V. cümlede “yapılmazsa” sözcüklerinde “ise” şart ekinin kullanıldığı görülecektir. Ama I. cümlede koşul anlamı verecek bir ek ve anlam yoktur.

Yanıt: A

12.Kendinden Önceki Cümlenin Açıklaması Olan Yargılar

(I) Dünyada yedi bin dilin yarısından fazlası yok olma tehlikesiyle karşı karşıya ve gelecek yüzyılda birçoğu da tamamen kaybolacak. (II) Bilim adamları dillerin kaybolmasının, hayvan ve bitki türleri için de tehlike oluşturduğunu saptadı. (III) Buradan yola çıkarak dünyanın biyolojik çeşitlilik haritası ile dillerin dağılım haritasını çıkardı. (IV) Bitki ve hayvan türlerinin en zengin olduğu Amazon Havzası ve Yeni Gine Adası’nda dil yönünden de çeşitlilik görüldü. (V) Bilim adamları bu bölgelerde biyolojik çeşitliliğin nasıl korunacağı bilgisinin dillerin içinde gizli olduğuna inanıyor. (VI) Çünkü bu dillerde, bitkilerin nasıl ve nerede yetiştiğine, hangi hastalıkları tedavi ettiğine ilişkin pek çok bilgi bulunduğunu ancak bunların birçoğunun, yok olan dillerle beraber ortadan kalktığını belirtiyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi kendinden önceki cümlenin açıklamasıdır?

A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

Çözüm Tekniği

Bir cümlenin kendinden önce gelen cümlenin açıklaması olabilmesi için o cümlede ” yani, çünkü, zira, bu nedenle, bundan dolayı, bu yüzden vb. ” sözcükler olması gerekir. Buna göre parçaya bakıldığında VI. cümlede “çünkü” sözcüğünün kullanıldığı görülmektedir.

Yanıt: E

13.Dolaylı Anlatım

(I) Foklar ve beyaz ayılar üzerine belgesel hazırlamak üzere kutba gidenler mahsur kalmıştı. (II) Ekipteki üç kişi yoğun uğraşlardan sonra kurtarıldı.(III) Bölgede hava sıcaklığının -20°C olması kurtarma çalışmalarını güçleştirdi. (IV) Kurtarılanlar öncelikle en yakın hastaneye kaldırıldı. (V) Bunlardan biri, kilo kaybettiklerini, gözlerinin bozulduğunu söyledi.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde “dolaylı anlatım” a yer verilmiştir?

A) I. B) II. C) III. D IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Dolaylı Anlatım Nedir?

Bir kimsenin ifadesini olduğu gibi değil de anlatıcının ifade ediş biçimiyle aktarmaya dolaylı anlatım denir.

Şifre

Bir cümlenin yüklemi
……… dığını söyledi.(belirtti, ifade etti)
………. eceğini söyledi.( belirtti, ifade etti)
………. dediğine göre şeklinde bitiyorsa o cümlede dolaylı aktarım vardır.

Yanıt: E

14.Öznellik

(I) İlçedeki termal tesislerin çoğu, kendi kuyularından yararlanıyor. (II) Geri kalanına, İl Özel İdaresinin işlettiği kuyulardan su veriliyor. (III) Burası Türkiye’nin en sıcak termal suyuna sahip, topraktan 93 derecede çıkan su mineral açısından çok zengin. (IV) Alman Kaplıcalar Birliğinin raporlarına göre sodyumlu, kalsiyumlu ve klorlu; A ve C grubu şifalı sulardan. (V) Radyoaktifli bileşimiyle içme suyu olarak ya da banyo kürlerinde kullanılabiliyor. (VI) Romatizmaya, kireçlenmeye ve cilde iyi geldiği söyleniyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde altı çizili söz cümleye öznellik katmamıştır?

A) I. B) II. C) III. D) V. E) VI.

Çözüm Tekniği

Bir yargıda veya sözde kesinlik yoksa yani belirsizlik varsa o yargıda öznellik vardır. Yargıda kesinlik, netlik, tarafsızlık varsa o yargı nesneldir.

Şimdi soruya gelirsek I. cümlede geçen ”çoğu” sözcüğünde belirsizlik vardır. II. cümlede geçen “geri kalanı” ifadesi de belirsizlik taşıyor çünkü geri kalan ne kadardır belirtilmemiş. Aynı şekilde III. cümlede geçen ”çok zengin” ifadesi de kişiden kişiye değişen belirsiz bir anlam taşıyor. V. cümlede geçen “ iyi geldiği söyleniyor “ ifadesi de bir duyuma bağlı belirsizlik anlamı taşıdığı için öznel bir nitelik taşıyor. Ama V. cümlede geçen ” radyoaktifli bileşim” sözü ispatlanabilir, nesnel bir nitelik taşıyor.

Yanıt: D

15.Değerlendirme

(I) Günümüzde gerek yazın yapıtları gerekse genel olarak yazın olgusu üzerinde araştırmalar yapılmaktadır. (II) Araştırmaların yazınsal gösterge bilimi alanında gerçekleştirildiği görülmektedir. (III) Ama bu alanda bile, ortaya konulan tüm ürünlerin aynı ölçüde başarılı olmadıkları açık. (IV) Neredeyse her gün, yeni bir örnekle karşılaşıyoruz; her yeni örnek de bambaşka bir yönelim çıkarıyor karşımıza. (V) Ama değişik yönelimler içinde en tutarlı, en geçerli yolun hangisi olduğunun belirlenmesinin en önemli sorun olduğu da ortada.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde değerlendirme yapılmamıştır?

A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV.

D) III. ve IV. E) IV. ve V.

Çözüm Tekniği

Yorum yapılan cümlelerde değerlendirme var diyebiliriz.
Bir cümlede “ ama, fakat, oysa, neredeyse, çünkü, yani, bu yüzden ” varsa kesinlikle o cümlede yorum vardır.

Değerlendirme Nedir?

Bir eserin, kişinin niteliğinin ve niceliğinin yorum yapılarak belirlenmesidir. Değerlendirme bir ölçüte dayalı olarak yapılır. Değerlendirme olumlu da olumsuz da olabilir. Aynı zamanda değerlendirmede kesinlikle nesnellik yoktur. Değerlendirme bir kişi, durum veya ürün üzerine iyi veya kötü yorum yapmaktır.

Buna göre III. de geçen “ama “, IV. geçen “neredeyse, “sözcüğü ve V. geçen “ama” sözcüğü yorum içerdiğinden bir değerlendirmenin varlığından söz edilebilir. Ama birinci ve ikinci cümleler nesnel saptamalar olduğu için değerlendirme yapılmamıştır.

Yanıt: A

16.Olumlu ve Olumsuz Eleştiri

(I) Mario Giordano’nun Deney adlı romanı ilk kez dilimize çevrilmesine karşın sinemaseverler bu isme yabancı değil. (II) Deney önce Das Experiment, ardından da The Experiment adlarıyla iki kez sinemaya uyarlanmıştı. (III) Bu uyarlamalar, romanı kadar başarılı değilse de ilki Alman, ikincisi Amerikan yapımı olan her iki film de seyircilerin ilgisini çekmişti. (IV) Doğrusunu söylemek gerekirse hikâyesi o kadar etkileyici ve sinemaya uyarlamaya o kadar elverişli ki bu filmlerin ilgi çekmemesi için yönetmenlerin özel bir beceriksizlik göstermeleri gerekliydi. (V) Çünkü Deney otorite ve güç arasındaki ilişkiyi, iktidarın doğasını ve büyüsünü, hapishanenin işlevini, sonuç olarak da insanın karanlık yanlarını sorgulayan bir roman.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde hem olumlu hem de olumsuz bir eleştiri söz konusudur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V

Çözüm Tekniği

Eleştiri Nedir?

Bir insanı, bir eseri, bir konuyu doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek amacıyla inceleme işi, tenkit.

Dikkat!

Eleştiri olumlu da olumsuz da olabilir. Eleştiri de tıpkı değerlendirme gibi mutlaka yorum içerir. Yani eleştiride nesnel ve kesinlik aranmaz. Bu tip sorularda bir şeyin hem iyi hem kötü özellikleri hangi seçenekte verilmişse oraya odaklanın.

Buna göre III. cümlede geçen” Romanı kadar başarılı değilse de ilki Alman, ikincisi Amerikan yapımı olan her iki film de seyircilerin ilgisini çekmişti.” yargısı hem olumlu hem olumsuz eleştiri özelliği göstermektedir.

Yanıt: C

17.İçerik

(I) Yaşadığı dönemin şiir anlayışından uzaklaşarak uçlarda dolaşan, alışılmadık bağdaştırmaları ve imgeleriyle zaman zaman, bilinen söylemin dışına taşan şair, sürekli yenilikler peşinde koşmuştur. (II) Karşılaştığı insanlık durumlarına yeni duygu ve anlamlar yükleyerek onları yeniden yazmıştır. (III) Şiirlerini oluştururken boş alanlar bırakmış, uzun dizeleri kırmıştır. (IV) Şiirde bir yenilik gerçekleştirmek için dilin yerleşik söz değerlerini olduğu gibi kullanmaktan kaçınmış, dili yeniden kurmaya yönelmiştir. (V) Şiirlerinin çoğunda, çok anlamlı sözcükler kullanarak değişik çağrışımlar uyandırmıştır

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi, sözü edilen şairin şiirlerinin içeriğiyle ilgilidir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Konu (İçerik) Nedir?

Konu, bir cümlede ele alınan, işlenen olay kişi, nesnedir.

Karşılaştığı insanlık durumları şairin şiirlerinin konusu yani içeriğidir.

Cevap: B

18.Öngörü

(I) Rusya’nın yaz saatinde kalmaya devam ederek saatlerin geri alınmayacağı devlet başkanı Dimitri Medvedev tarafından mart ayında açıklanmıştı. (II) Bu yüzden Rusya’da saatlerde herhangi bir değişiklik yapılmadı. (III) Medvedev’in söz konusu kararı alırken Rusların saat değişimi sebebiyle yaşadıkları strese engel olmak amacıyla hareket ettiği bildiriliyor. (IV) Ülkede saat değişikliğinin yapıldığı dönemlerde intihar oranlarında artış yaşandığı yönünde uzman görüşleri de yaygın. (V) Ayrıca ülkede yaz saate uygulamasından çıkılmaması sebebiyle uluslararası bağlantıları bulunan iş kollarında sıkıntılar yaşanabileceğine de dikkat çekiliyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “öngörü” söz konusudur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Öngörü Nedir?

Bir işin ilerisini kestirme veya bir işin nasıl bir yol alacağını önceden anlayabilme ve ona göre davranma. Bir olay, durum ya da sonucu henüz gerçekleşmeden, sağ duyusal ya da sezgisel ipuçlarına dayanarak önceden kestirme yeteneği, tahmin.

Şifre:

Öngörü anlamı için hızlıca yüklemlere ve eylemsilere bakın hangisinde gelecek zaman eki varsa o cümleye yoğunlaşın.

Dikkat!

Ön yargıda duygusallık var ama öngörüde akıl yürüterek ve ipucu kullanarak gelecekte ne olacağını tahmin etme anlamı vardır.

Bu bilgilere göre cümleler irdelendiğinde yanıtın V. cümle olduğu görülecektir. Bu cümlede geçen “bulunan iş kollarında sıkıntılar yaşanabileceğine” ifadesi bir işin ilerisine yönelik bir kestirmedir.

Yanıt: E

19. Varsayım

(I)Bütün sınavları üstün başarıyla geçmiş ancak bir kere bile denize açılmamış bir kaptan düşünelim. (II)Bu kaptanın denizde bir fırtınaya yakalandığını varsayalım.(III) Ne yapması gerektiğini elbet biliyordur ama bir denizcinin gecenin karanlığında, yıldızlar gözden kaybolduğunda nasıl bir korkuya kapılacağını bilemez. (IV)Bir kaptanın, eliyle tuttuğu dümenin azgın dalgalar karşısında küçücük bir oyuncağa dönüştüğünü hissettiğinde içine düştüğü âcizliği, böyle bir anda hesap yapmaya çalışırken kanının beynine nasıl sıçradığını anlayamaz.(V) Kısacası bilgi sahibi kişinin, bilgisini uygulamak zorunda kaldığında ne yapması gerektiğine ilişkin bir fikri yoktur.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde “varsayım” ağır basmaktadır

A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV

D) IV. ve E) II. ve IV.

Çözüm Tekniği

Varsayım Nedir?

Olmamış, gerçekleşmemiş durumları olmuş gibi kabul etmek.

Şifre:

Varsayım için “diyelim ki, tut ki, farz edelim, öyle kabul edelim, …dığını düşünelim ” gibi sözlere odaklan.

Buna seçenekler incelendiğinde I. cümlede geçen “düşünelim” ve II. cümlede geçen “varsayalım” sözcükleri varsayımın şifresidir.

Yanıt: A

20.Küçümseme

(I)Telefona not alır gibi şiir yazılırsa ortaya çıkan ürünün kalitesi de bu kadar olur! (II) Bu şiirlerde kimi okurun dikkatini soru cümlelerinin fazlalığı çekecektir. (III) Öykülerin, türün klasik özelliklerinden ayrıldığı nokta da işte bu. (IV) Bunlar da elbette ki bir olguyu, bir karakteri, bir yaşam dilimini, bazı etkileşimleri anlatıyor ama karakterler genellikle bunları, kendilerine sordukları sorular üzerinden hayata geçiriyor. (V) Okuma tamamlandığında okur, ya soruların yanıtlarını seziyor ya da tamamen gereksiz olduklarını anlıyor ve yeni bir soruyla karşılaşıyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde küçümseme söz konusudur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Küçümseme Nedir?

Herhangi bir şeye değer ve önem vermemek, o şeyi küçük görmek.

Buna göre I. cümleye bakıldığında söz konusu şiirlerin pek beğenilmediği ve değer görmediği anlaşılacaktır.

Dikkat!

Azımsama ve küçümseme kavramları aynı anlama gelmez.

Azımsama Nedir?

Bir şeyin umulduğundan az olduğu yargısına varmak, az görmek, az bulmak.

Yanıt: A

21. Hayıflanma, Kanıksama, Yadırgama

(I) Yıllardır, evin tüm işlerinden sorumlu olan, bize her koşulda destek olan kişiydi annem. (zorunluluk) (II) O gün, içeri girdiğinde giydiği kıyafetle onu tanımakta zorlandık; sanki bambaşka biriydi. (yadırgama) (III) Oysa onun da kendine zaman ayırması, bakımlı olması lazımdı. (gereklilik) (IV) Yüzüne bir süre baktığımızda, o bildik gülümseyişini gördük. (kanıksama) (V) Çok istememize rağmen bir türlü babamızla kaynaşamadık annemle kaynaştığımız kadar. (hayıflanma)

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi ayraç içinde verilen anlamı içermemektedir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Hayıflanma Nedir?
Acınmak, üzülmek, yerinmek, esef etmekti. Kaybedilen bir fırsat için üzülmek.
Kanıksama Nedir?
Çok tekrarlama sebebiyle etkilenmez olmak, alışmak. Bıkkınlık getirmek, usanmaktır.
Yadırgama Nedir?
Herhangi bir kişiyi veya o kişinin davranışını tuhaf görme, o davranışa alışkın olmamak.
Gereklilik Nedir?
Lazım olma durumu.
Zorunluluk nedir?
Bir işi yapmaya mecbur olma durumu.

Bu bilgilere göre soru incelendiğinde I. cümlede geçen ifadenin zorunluluk anlamı olmadığı taşımadığı görülecektir.

Yanıt: A

22.Uyarı Anlamı

(I) Kuruluşumuz, baş döndürücü bir hızla gelişmesini sürdürüyor. (II) 1950’li yıllarda yola çıkan kuruluşumuz, bugün ülkenin her bölgesinde şubeleri bulunan dev bir işletme durumunda. (III) Önümüzdeki yıllarda yeni katılımlarla kuruluşumuzun yapısında köklü değişimler gerçekleşecek. (IV) Dolayısıyla etkinlik alanlarımız da değişip artacak. (V) Bu nedenle yeni işletme planımızı hazırlayacak kişilerin söz konusu gelişim ve değişimleri göz önünde bulundurmaları gerekiyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “uyarı” söz konusudur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Uyarı Nedir?

Belirlenmiş kurallara uyulmadığında yapılan tembihe denir.

Şifre

Bir yargıda uyarı anlamının varlığı için “sakın, …ması gerekir” sözcüklerine odaklanın. Uyarı anlamı için ilk yapacağınız şey yüklemlere odaklanmaktır. Buna göre parça incelendiğinde son cümlenin yükleminde geçen “Göz önünde bulundurmaları gerekiyor.“ yargısında uyarı anlamı vardır.

Yanıt: E

Çok Zor Soru

Yazı yazmak, yemek pişirmeye benzer. —-. Burada önemli olan, uygun yöntemle, ustalıkla pişirebilmektir.

Yukarıda boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) İkisi de uzun süren ve derinlemesine düşünmeyi gerektiren bir hazırlık dönemi ister.
B) Kimseden etkilenmeden, özgün bir ürün ortaya koymak gerekir.
C) Herkesin başarabileceği, sıradan bir iştir
D) Yalnız, yetkinleşebilmek için birçok kere yapıp bozmak gerekir.
E) Aynı malzemeyle iki kişi birbirinden çok farklı tatlarda iki yemek yapar.

Yanıt: E

23. Tartışma

Öykünün amacı ne olmalıdır? Bir olayı uzunca bir süreye yayarak anlatmak mı? Bu, romanın görevi değil mi? Peki hayata dair dersler mi vermektir? Bence öykü, kalem nereye ilerlerse oraya giden türdür. Sokağa, eve, çarşıya, denize, bakkala nereye isterse oraya gitmelidir. Ama sözü uzatmamak şartıyla yol alandır öykü.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi “ağır” basmaktadır?

A) Açıklama
B) Tartışma
C) Öyküleme
D) Betimleme
E) Örnekleme

Çözüm Tekniği

Tartışma nedir?

Bir parçada kişisel düşünceler soru sorularak okura benimsetiliyorsa o parçada kullanılan anlatım biçimi tartışmadır. Bu parçada da dikkat edilirse kişisel fikirler sorular sorularak benimsetilmeye çalışıldığı için kullanılan anlatım biçimi tartışmadır.

Yanıt: B

24. Açıklama

Ortaköy Camisi, Sultan Abdülmecit tarafından 1853 yılında yaptırılmıştır. Oldukça zarif bir yapı olan cami, barok üslubundadır. Boğaziçi’nin en güzel yerindedir. Cami, harem ve hünkâr olmak üzere iki kısımdan oluşur. Geniş ve yüksek pencereleri, boğazın değişken ışıklarını caminin içine toplayacak biçimde düzenlenmiştir. Merdivenle çıkılan yapının tek şerefeli iki minaresi vardır. Duvarları beyaz kesme taştan yapılmıştır. Tek kubbenin duvarları pembe mozaiktendir. Mihrap mozaik ve mermerden, minber ise somaki kaplı mermerden yapılmıştır.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi “ağır” basmaktadır?

A) Açıklama
B) Tartışma
C) Öyküleme
D) Betimleme
E) Örnekleme

Çözüm Tekniği

Açıklama nedir?

Bir parçada okura bir konu hakkında” aydınlatıcı, nesnel bilgiler” veriliyorsa o parçada kullanılan anlatım biçimi açıklamadır. Bu parçada da Ortaköy Cami hakkında bilgiler verildiği açıklama anlatım biçimine başvurulmuştur

Yanıt: A

25.Betimleme

O hiçbir yanıyla öteki çarşı esnafına benzemezdi. Başındaki şapkası, tertemiz gömleği, kravatı ve ütülü pantolonuyla çok titiz, temiz bir insan izlenimi verirdi. Kaşları, daima iki iri uzatma işareti gibi hayretle kalkmış olurdu. Burnunun ucuna doğru yerleştirdiği teneke çerçeveli gözlüğünün üstünden bakan kahverengi gözlerinde, kendini masal dünyasına kaptırmış çocukların bakışlarındaki duru hayranlık ışıldardı.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi “ağır” basmaktadır?

A) Açıklama B) Tartışma C) Öyküleme D) Betimleme E) Örnekleme

Çözüm Tekniği

Betimleme Nedir?

Betimlemede anlatıcı, cansız ve canlı varlıkları anlatırken onları birbirinden ayırarak özgün niteliklerini bulmaya, göstermeye çalışır. Bunun için gözlem gücüyle birlikte beş duyusunu kullanır, ayrıntıları bu yolla seçer.

Buna göre parçada bir varlık ayırıcı özelliğiyle verildiği için başvurulan anlatım biçimi betimlemedir.

Yanıt: D

26.Öyküleme

Sofraya hep birlikte otururduk. Tahtadan, yuvarlak bir yer sofrasına, ayaklarımızı altımıza alıp yan oturarak yaklaşırdık. Sofra örtüsünü dizlerimizin üzerine çekerdik. Babam bağdaş kurarak başköşede otururdu. Beni sağına, kız kardeşimi de soluna alırdı. Karşısına da annem otururdu. Babam, yemeğe başlamadan içimizden biri yanılıp da yemeğe uzanacak olursa hiç acımadan kaşığının tersini, uzanan elin sırtına indirirdi.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisinde verilenlerden yararlanılmıştır?

A) Betimleme – öyküleme
B) Öyküleme – örnek verme
C) Betimleme – açıklama
D) Açıklama – öyküleme
E) Açıklama – örnek verme

Çözüm Tekniği

Öyküleme Nedir?

Varlıkların durumlarını ve başlarından geçenleri yer, zaman ve kişi göstererek anlatılan parçalar öykülemedir.

Bir parçada öyküleme varsa ve seçenekler ikili verilmişse öykülemeyle beraber genellikle betimlemeyi düşünmelisiniz. Bu parçada hem varlıklar özellikleriyle verilmiş hem de varlıkların belli bir zamandaki durumları anlatıldığı için parçada ağır basan öyküleme ve betimlemedir.

Yanıt: A

27. Tanımlama

(I) Bilinç akışı yöntemi, öykü ve romanlarda karakterlerin, geçmişe ve bugüne ilişkin duygu, düşünce ve anılarının aktarımında kullanılan bir tekniktir. (II) Söz konusu duygu ve düşüncelerin hiçbir denetim ya da sınırlama olmaksızın, olanca doğallığıyla aktarılması, anlatıyı zenginleştirir. (III) Bu teknikle yazar, okura kendi duygularını anlayabilme olanağı sunar. (IV) Bir başka anlatımla okurun, gerçeği farklı boyutlarda görmesini sağlar. (V) Böylece yazar, yüzeysel olanın anlatımıyla yetinmeyerek, yarattığı kahramanların iç dünyalarını da yansıttığı için anlatımına derinlik kazandırmış olur.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi tanımsal bir nitelik taşımaktadır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Tanım Nedir?

Bir kavramın ne olduğunu belirlemeye denir. Tanım, “Neye denir ve nedir?” sorularının yanıtıdır.

– Sevgi, sonsuzluk kapılarını açan bir anahtardır.

– Sokak, şairlerin yalnızlıklarını paylaştığı imgeye denir.

Şifre

Tanımsal nitelik için hızlıca yükleme “Nedir, Neye denir” sorularını sormalısınız. Hangi cümlenin yüklemi bu soruların yanıtını veriyorsa yanıt o cümledir.

Buna göre yanıtın birinci cümle olduğu anlaşılacaktır.

Yanıt: A

28.Örnekleme

(I) Bütün büyük ressamlar adı bilinmeyen ressamlarla birlikte önce böyle bir çalışma içine girerler. (II) Fakat resim sanatında yapıtları üstüne konuşulan ressamlar daha çok tek başına çalışan ressamlardır. (III) Hiçbir ressam başkasıyla çalışarak büyümemiştir. (IV) Van Gogh, Monet, Picasso ve Rembrandt böyle yetişti. (V) Bu sanatçıların boya ve fırça kullanmadaki teknikleri birinin Van Gogh, birinin Monet olmasını sağlamıştı.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi kendisinden önceki yargıyı örneklemektedir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Örnekleme Nedir?

Ortaya atılan bir düşünceyi, saptamayı, çıkarımı desteklemek için başvurulan yol, yöntemdir.

Şifre

Bir sözün örnekleme olup olmadığını anlamak için o sözün başında “örnek olarak, örneğin, misal olarak…”gibi sözlerin bulunması gerekir. Bunlar yoksa hangi cümlenin başına bu sözleri ekleyebiliyorsanız yanıt odur.

Bu bilgi ve uyarılara göre parça incelendiğinde III. cümlede bir iddianın var olduğu IV. cümlede de örnekleme yapıldığı görülecektir.

Yanıt: D

29.Alıntılama

(I) Yaşı 60’ın üzerinde olan Alaaddin Bey, aslen Ordulu ama 1961’den beri Heybeliada’da yaşıyor. (II) Bu da adanın yerlisi sayılmak için yeterli bir süre. (III) Kendisi ve ailesi adalı olmaktan mutluluk duyuyor ve burayı çok seviyor. (IV) Alaaddin Bey, adayı İstanbul’un bir parçası olarak görmüyor. (V) İstanbul’a gidince korkarım kalabalıktan, trafikten tedirgin olurum, diyor.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde ‘’ alıntı ‘’ yapılmıştır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Alıntılama Nedir?

Yazıya güç vermek alanında uzman birinin sözünü yazıda kullanmaya denir.

Bir parçada alıntı olması için

……………….. , dedi.(diyor, dedi)

Şeklinde olduğu gibi başkasına ait sözler yüklemden virgülle ayrılacak

Ya da başkasına ait sözler tırnak içinde aktarılmalıdır:

Kişi:” kişinin sözü” dedi.

Buna göre parçanın son cümlesinde alıntı yapıldığı görülecektir.

Yanıt: E

30.Yalınlık

(I) Servetifünun temsilcileri içinde Tevfik Fikret’ten sonra “en büyük şair” olarak nitelendirilen Cenap Şahabettin ile okul kitaplarında ilk karşılaşmam hançer gibi keskin bir Erzurum kışına rastlar. (II) Zaten büyük bir çoğunluğumuz şair ve yazarlarla ancak okul kitaplarında tanışmışızdır. (III) Ne gariptir ki o büyük şairin o büyük şiiriyle Erzurum’un kan donduran, kasıp kavuran soğuğu yüzünden bir türlü ısınmayan sınıfında tanışınca içim ısınmıştı. (IV) Şiir sevenler bilir; şiir insanın içini ısıtır, yerine göre serinletir, düşüncelerin ağırlığından kurtarır, alır götürür insanları bir yerlere gönlünün elinden tutarak. (V) Elhân-ı Şitâ, o soğuk kış mevsiminde, o yatılı okulda yalnızlığımın ve özlemlerimin üzerine örtülüveren sıcacık bir battaniye etkisi yaratmıştı.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde ‘’yalın ‘’ bir anlatım söz konusudur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Şifre

Bir anlatımda söz sanatı varsa yani kısacası mecazlı bir anlatıma başvurulmuşsa yalınlık yoktur. Eğer söz sanatı veya mecaz yoksa yalınlık vardır.

Buna göre

I. cümlede geçen ” hançer gibi Erzurum kışı” sözü (mecaz)
III. cümlede geçen ” kan donduran soğuk” sözü (mecaz)
IV.de geçen “Şiir insanın içini ısıtır.” ( mecaz)
V.de geçen “Elhan-ı Şita’nın battaniye etkisi yaratması “ (mec. )

Yanıt: B

31. Anlatım Niteliği

Edebiyatta düşüncenin ardında bir düşünce daha olması, onun ardında gene bir düşünce olması iyidir. Böyle olmazsa edebiyat bir plastik masaya benzer; dümdüz olur. Oysa bir tahta masaya benzemesi gerekir; tahtanın altında başka damarlar, başka biçimde görünümler vardır. Tahtanın derinine indikçe insan başka biçimlere rastlar.

Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?

A) Anlatımda Akıcılık
B) Anlam Yoğunluğu
C) Anlatımda Kalıplaşma
D) Anlatımda Doğallık
E) Anlatımda Duruluk

Çözüm Tekniği
Önce bazı kavramları açıklayalım:
Özlülük:
Az sözcükle çok ve derin bir kavramı anlatma sanatı.
Akıcılık:
Anlamca apaçık ve pürüzsüz olup sözcüklerinde, tümcelerinde en küçük ses kakışması bulunmayan ve hiçbir engele uğramadan akıp giden anlatım.
Doğallık:
Düşüncelerin, duyguların, imgelelerin yapmacıktan, bezekten uzak olarak anlatılması.
Duruluk:
Anlatımın gereksiz sözcüklerden ve eklerden arındırılması.
Şifre
Parçada düşünce derinliği varsa söz konusu edilen anlam yoğunluğudur.

Yanıt: B

32. Duruluk

Aşağıdaki cümlelerin hangisi duru bir cümle değildir?

A) Her gün biraz yem atarak kuşları buraya alıştırdı.
B) Bin yüz tonluk ağırlıktaki gemi Kilyos sahilinde karaya oturdu.
C) Masaya serdiği güzel örtü evin havasını değiş
D) Yedi saatlik yolculuğu hep uyuyarak geç
E) Elinde bir kilo kuru pastayla çıkageldi.

Çözüm Tekniği

Şifre

Bir cümlede gereksiz ek ve sözcük kullanılmışsa duruluk bozulur.

Buna ”B” seçeneğinde geçen “ağırlıktaki” sözcüğü gereksiz kullanılmıştır. Çünkü cümlede zaten ağırlık anlamı taşıyan “tonluk “ sözcüğü kullanılmıştır.

Yanıt: B

33. Genel Yargı

(I) Türk ulusu Batıya hiç benzemeyen bir topluluktur.(II) Anadolu insanının tarihi Batılıların tarihlerinin geçtiği aşamalardan geçmemiştir. (III) Bu nedenle insanlarımızın olaylar karşısındaki davranışları, iç dünyalarını açığa vuruşları Batı insanınkine hiç benzemez. (IV) Bu açıdan bakılırsa, Türk romanının, gerek öz gerek biçim bakımından Batı romanından farklı özellikler taşıması kaçınılmazdır. (V) Bu gerçeğin, eleştirmenlerce göz ardı edilmemesi gerekir.

Bu parçada anlatılmak isteneni içeren en genel yargı numaralanmış cümlelerden hangisidir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Şifre

Bir parçanın an düşüncesi parçada konuşan kişinin iddiasıdır. Hangi cümlede yazarın asıl iddiası varsa yanıt o cümledir.

Bu parçada konuşan kişi Türk romanı ve Batı romanı öz ve biçim bakımından tümüyle farklıdır, iddiasındadır.

Yanıt: D

34. Ana Düşünce

“Ben edebiyat türleri arasında ayrım yapmayı sevmem. Roman, öykü, anı, deneme hepsi aynı kapıya çıkar. Eninde sonunda hepsi bir anlatı değil mi? Ha yaşananı anlatmışsın ha düşleneni… Önemli olan, anlattığın şeyin okurun ilgisini çekmesi, onun yaşamını zenginleştirmesidir. Bunu başarabiliyor musun? İşte hangi türü seçerse seçsin bir yazarın yapması, başarması gereken şey budur.”

Bu parçaya göre bir yazardan beklenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Konularını yaşamdan alması.
B) Aynı konuyu değişik türler içinde iş
C) Okuyucuyu etkileyecek nitelikte yapıtlar vermesi.
D) Dili sanatlı bir biçimde kullanması.
E) Okurun alışık olduğu türde yazması.

Çözüm Tekniği

Şifre

Parçada yönlendirici sözcükler varsa bu sözcüklerin yer aldığı cümlelere odaklanmalısınız.

“ Önemli olan, o halde, işte bu yüzden, başka bir deyişle, demek ki, öyleyse, bu açıdan bakılırsa..”

Dikkat ederseniz bu parçada da “ önemli olan “ sözünün geçtiği bir bölüm var.

İşte sorunun yanıtı tam da bu cümlenin geçtiği yerdedir: “Önemli olan, anlattığın şeyin okurun ilgisini çekmesi, onun yaşamını zenginleştirmesidir.”

C) Okuyucuyu etkileyecek nitelikte yapıtlar vermesi: Okurun ilgisini çeken aynı zamanda okuru etkiler de.

Cevap: C

35. Konu

Bu adada hiç kimse parmağını bile oynatmıyor. Öyle ki kekik, adaçayı gibi dağlarda yetişen otları ya da ağaçlardaki incirleri bile zahmet edip toplamıyorlar. Balıkçılıktan söz açıldığında ise kendi kıyılarında tutacak balık kalmadığından, tüm balıkların karşı kıyılarda olduğundan yakınıyorlar. Evlerinin bahçesinde yetiştirebilecekleri sebzelerden tutun da su gibi en gerekli maddelere değin hemen her şey sekiz saat ötedeki bir başka adadan geliyor.

Bu parçada ada halkının hangi yönü üzerinde durulmaktadır?

A) Geçim sıkıntısında bulunmaları
B) Fakir bir doğal çevrede yaşamaları
C) Bulundukları yeri iyi tanımamaları
D) İşsizlikten sıkılmaları
E) Ellerindeki olanakları kullanmamaları

Çözüm Tekniği

Şifre

Bu tür sorularda

Giriş cümlesine odaklanın
Sonuç cümlesine odaklanın.
Yönlendirici sözcüklere odaklanın: önemli olan, işte bu yüzden, oysa, ama, çünkü, açıkçası, işin temelinde, bana kalırsa, yeter ki, ancak, kısacası, öyleyse, o halde, demek ki, denilebilir ki, bence, tam tersine, bu açıdan bakılırsa, öyle ki…

Dikkat edilirse giriş cümlesi ve “ Öyle ki …” ile başlayan cümleyi okuyup anlamlandırdığımızda ada halkının ellerindeki olanakları kullanmayan kişileri oldukları açıkça görülecektir.

Yanıt: E

36.Değinilen Yargı

Tortullar, dünyanın destansı şiiri gibidirler. Onlarla ilgili yeterli bilgiye eriştiğimizde, belki de dünyanın bütün tarihini onlardan öğrenmiş olacağız. Çünkü tortullar, onları oluşturan maddelerin doğasıyla ve onların art arda yığılmış katmanlarının düzeniyle, yeryüzünde olup biten şeyleri yansıtırlar. Dünyanın geçmişinde “çarpıcı” olarak nitelenen ya da felaketler getiren her şey, tortullarda izler bırakmıştır: yanardağların lavları, buzulların ilerlemesi ve geri çekilmesi, çöl bölgelerinin yakıcı kuraklığı, sellerin alıp götüren yıkıcılığı…

Bu parçada tortullarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmiştir?

A) En eski yazınsal yapıtlara konu olduğuna
B) Birçok bilim insanının araştırma yaptığına
C) İçerisinde bulunan madde türlerine
D) Günümüzde oluşumlarının durduğuna
E) İncelemelerde ne tür bilgilere ulaşılabileceğine

Çözüm Tekniği

Şifre

Bu tip sorularda sözü edilenin en belirleyici özelliğine odaklanın! (Bu parçada tortulların sözü edilmiş)

Yönlendirici sözcüklere odaklanın: önemli olan, işte bu yüzden, oysa, ama, çünkü, açıkçası, işin temelinde, bana kalırsa, yeter ki, ancak, kısacası, öyleyse, o halde, demek ki, denilebilir ki, bence, tam tersine, bu açıdan bakılırsa, öyle ki…

Dikkat ederseniz parçada yönlendirici sözcük olarak “çünkü” sözcüğü parçada kullanılmış. Cevap da işte bu cümlededir: Çünkü tortullar, onları oluşturan maddelerin doğasıyla ve onların art arda yığılmış katmanlarının düzeniyle, yeryüzünde olup biten şeyleri yansıtırlar.

Bu cümleyi E seçeneğiyle okuduğumuzda cevap çok iyi anlaşılacaktır. Yeryüzünde olup biten birçok şeyi yansıtıyorlarsa incelemelerde birçok bilgiye ulaşılabileceği anlaşılabilecektir.

Yanıt: E

37.Değinilmeyen Yargı

Yıllardır dergilerde öykü ve yazılarıyla yer almasına karşın yazdıklarının kitaplaşmasını uzun süre bekleyen bir yazar. İyi bir yazar olmanın öncelikle iyi bir “bekleyici” olmaktan geçtiğini bilen biri. Bu ilk kitabının kapak tasarımı kusursuz. Yetkin bir dille ve özenle insanın dünyasına eğilen, başkalarının görmezlikten geldiği kalp yaralarını şefkatli bir elin dokunuşu gibi işleyen; dostluğu, sevgiyi, insanı bir anda mutlu eden küçük ayrıntıları kendine has üslubuyla anlatan bir yapıt. Bu yönüyle okuyucuyu, kitabı uzun süre elinden bırakamayacağı bir zaman dilimine sürüklüyor. Sıradan insanların hayatlarındaki sıradan sorunları, yaşamsal kaygılarını öykülerine taşırken sanatlı, süslü söyleyişlerden uzak duruyor.

Bu parçada, sözü edilen yazarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A) İşini yaparken titizlik gösterdiğine
B) Okurunu derinlemesine etkilediğine
C) Duygusallığa önem verdiğine
D) Anlatımda yoğunluğu yeğlediğine
E) Günlük yaşamla ilgili incelikler üzerinde durduğuna

Çözüm Tekniği

Bu tür soruları çözerken baştan ve son ikişer cümleyi birleştirip bir anlam elde edin ve seçeneklerden bulduklarınızı elemeye başlayın. Mesela bu soruda sadece son cümleyi bile anlasanız D şıkkıyla çeliştiğini görürdünüz. Çünkü yalın anlatımda yoğunluk olmaz.

Dikkat!

Yoğun anlatım, mecazlı ve süslü anlatımdır ama yalınlık süssüz ve sade anlatımdır.

Cevap: D

38.Parçadan Cümle Çıkarma

(I) Sinir kodu, beynin işlenmemiş duyusal verileri algılayan; anılara, kararlara ve anlamlara dönüştürmesine yardımcı olan yazılım, algoritma ya da yasalar dizisidir. (II) Nörobilimcilerin, beynin gizli dili olan sinir kodunu hiçbir zaman insanların düşüncelerini izinsiz okumaya yetecek kadar çözemeyeceklerine inanıyorum. (III) Bu kod tam anlamıyla çözülebilseydi prensipte bilimciler zihni hassas bir doğrulukla izleyebilir, yönlendirebilirlerdi. (IV) Bir şüphelinin zihni taranarak geçmiş suçlara dair anıları ve geleceğe dair planları araştırılabilirdi. (V) Tüm beyinler belli birtakım genel prensiplere göre işlese de her insanın kendi geçmişiyle şekillenmiş olan sinir kodu, “kişiye özel” yapıdadır. (VI) Beyinlerimizin çalışma ilkeleri ortak da olsa benim aşk, savaş ya da bilgisayar kavramımı oluşturan kalıplarla sizinkiler birbirinden farklıdır ve kişiye hastır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi çıkarılırsa parçanın anlamında bir daralma olmaz?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Bir cümlenin parçadan atılabilmesi için

O cümleyle anlamca paralel yani aynı olan bir cümle varsa parçadan atılabilir.
O cümle parçada geliştirilen konu ve ana düşünceyle ilgili değilse atılabilir.

Ama bu tür sorularda aynı anlama gelen iki cümleden birinin atılmasına ilişkin soru sorulur.

Şifre

Seçeneklerde verilmeyen cümlenin eş anlamlısını bulmalıyız.

Bakın VI. cümle parçada yazılmasına rağmen seçeneklerde yer almamış o halde VI. cümlenin eş anlamlısını parçada bulmalısınız. Bu da genellikle cümlenin öncesi ve sonrasındadır.

Cevap: E

39. Parçaya Cümle Dâhil Dilmesi

(I)Yunanlılar insan vücudunu tasvir etme konusunda hayranlık uyandıran bir ölçü ortaya koydular. (II) Klasik Dönem heykeltıraşları insan vücudunu gerçekçi ve doğal görünüşüyle betimleme sanatını mükemmel hâle getirdiler. (III) Bu dönem heykelleri güzellik ve durağanlıklarıyla dikkat çekiyordu. (IV) Zamanla yüz ifadelerini ve duyguları gösterme konusunda maharet kazandılar ve ünlü insanların tanınabilir portrelerini yapmaya başladılar. (V) Arkaik Dönem’de ise basit, geleneksel tarzda ve Mısır sanatını taklit ederek heykellerini oluşturdular. (VI) Bu heykellerdeki figürler sol bacak önde, kollar iki yanda olmak üzere ayakta dimdik durur hâlde, yüzde de hafif bir tebessümle betimlendiler.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra düşüncenin akışına uygun olarak “Bu konudaki yeteneklerini göstermek için Tanrı figürleri ve spor etkinliğinde bulunan ünlü erkek figürlerini, özellikle gladyatörleri kullandılar.” cümlesi getirilebilir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm Tekniği

Bu tür soruları “Yerini Bulma” tekniği ile çözebilirsiniz.

Bu tekniği göre soru kökünde verilen cümlenin içinden bir şifre seçiliyor. Bu şifrenin geçtiği cümle aranıp cevap kabul ediliyor.

Bu Soruda Şifre

Bu konu ve ünlü erkek figürleri

Parçaya göz attığımızda IV. cümlede “konusunda” ve “ünlü insanların tanınabilir portrelerini” sözlerinin kullanıldığını görüyoruz. Bu durumda soru kökünde verilen cümle IV. cümleden sonra okunabilir demektir.

Yanıt: D

40. Paragraf Düzenleme

I. Araştırmacılar, lityum-iyon pillerin geliştirilmesinde, nanoteknolojiden yararlanmaya çalışıyorlar.
II. Bu çalışmalar, dizüstü bilgisayar ve cep telefonu gibi çeşitli elektronik cihazlarda kullanılan yeniden doldurulabilir lityum-iyon pillerin üretimi üzerinde yoğunlaşıyor.
III. Örneğin, yeni bulunan bir başka yöntemle, piller aynı ağırlıkta daha fazla enerji depolayabilecek ya da belirli bir miktarda enerji, daha hafif pillerle sağlanabilecek.
IV. Bunun yanında daha farklı ve kullanışlı piller üretmek için başka yöntemler de deneniyor.
V. Bu gelişmeler sonucunda, cep telefonu ve dizüstü bilgisayar gibi taşınabilir elektronik cihazların küçülebileceği düşünülüyor.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangilerinin yerleri değiştirilirse parçada anlatım akışı sağlanmış olur?

A) II. ile III. B) II. ile IV. C) II. ile V. D) III. ile IV. E) IV. ile V.

Çözüm Tekniği

Cümle giriş cümlesi olmaya uygunsa bu durumda yeri değişemez demektir. kaç seçenekte ı. cümle varsa o seçenekleri eleyin. çünkü bize yeri değişenlere sormuş, değişmeyenleri değil.
Önce I. cümlenin giriş cümlesi olup olmadığını bulmalıyız. I. cümle giriş cümlesi değilse bu, I. cümlenin yerinin değişmesi gerektiğini gösterir.

Bu durumda seçeneklerin hangisinde I. cümle varsa bunları seçmelisiniz. I. cümle tek seçenekteyse cevap olarak o seçeneği işaretleyebilirsin.

Bu sorunun seçeneklerine bakıldığında I. cümlenin seçeneklerde olmadığı görülecektir. Bu birinci cümlenin giriş cümlesi olduğu ve yerinin değişmeyeceği demektir. O halde birinci cümlenin yeri değil de başka cümlelerin yeri değişmelidir. Gelelim sorumuza

Dikkat edin birinci cümlede bir çalışmadan söz edilmiş ve ikinci cümlede bu çalışmaların devamı hakkında bilgi veriliyor. Bu, ikinci cümlenin de yer değiştiremeyeceğini göstermektedir.

Bu durumda ikinci cümleyle ilgili tüm seçenekleri elemelisiniz çünkü bu cümlenin de yeri değişemez. Yani A, B, C seçenekleri elenmiş oldu. İşiniz ne kadar kolaylaştı değil mi? Artık geriye kalan iki seçeneği de deneme – yanılma yöntemiyle çözersiniz.

Yanıt: D

41. Paragrafın İkiye Ayrılması

(I) Editör, bir yayınevinin olmazsa olmazlarındandır. (II) Yayımlanacak bir yapıtı düzenlemek, yayıma hazırlamak ve yayımlamak gibi birçok işi ve işlevi var. (III) Yazarın ve eserinin seçilmesinden, nasıl yayımlanacağına değin yayımlama işinin bütün aşamalarını kapsayan zorlu bir iştir bu. (IV) Günümüzde editörlük, yayıncılık alanında kurumsallaşamamış işlerden. (V) Yazarların çoğu, editörün yaptığı işi küçümseyip onu yalnızca bir düzeltmen olarak algılıyor. (VI) Bu yüzden de editörlüğü böyle algılayan birçok yazarın yayımlanan kitaplarında yanlışlardan geçilmiyor.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?

A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

Çözüm Tekniği

Şifre: Ana konuya bakış açısının değiştiği yerden itibaren paragraf başı yapmalısınız.

Yani konunun başka bir boyutunun anlatıldığı bölüm yeni bir parçadır ve o bölümden itibaren parça ikiye bölünmelidir. Bu parçanın ilk üç cümlesinde editörlüğün zorlukları ve görevleri anlatılmaktadır. Ama dördüncü cümleden itibaren yazarların editörlere bakış açısına değinilmiştir.

Cevap: C

Örnek:

Örnek:

Gazeteci:

(I) —-

Oyuncu:

– Bazı insanlar mükemmeliyetçidir. Bunun için başarılı olur, iyi işler çıkarırlar. Evet, oyunculuğa yönelişimin nedeni kimi zorunluluklardı. Ama mademki bu işi yapıyorum, en iyisin yapmalıyım dedim kendi kendime. Yıllar boyunca da bunun için çaba gösterdim. Böyle olmasam bu konuma gelemezdim. Ustalığı, şunu bunu kimse önemsemez. İşini iyi yaparsan bir sonraki filmde de rolü sen alırsın.

Gazeteci:

(II) —-

Oyuncu:

– Oyuncu olmak gibi bir düşüncem yoktu. Öyle gidip iş falan da istemedim. Yönetmen, bir oyuncu arıyormuş. Bir arkadaşım da onunla birlikte çalışıyordu. Kendisine benden bahsetmiş, ben de gittim. Böylelikle o ekipte yer aldım.

Gazetecinin bir oyuncuya yönelttiği aşağıdaki sözlerden hangisi yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla getirilmelidir?

A) (I) Bu işin eğitimini almadınız, buna karşın usta oyuncular arasında gösteriliyorsunuz.

(II) Planlı hareket etmemek hep tercih ettiğiniz bir yol mudur peki?

B) (I) Titizlikten ödün vermeyen tutumunuzun sanatınıza yansımasını nasıl özetlersiniz?

(II) Bu rol için biçilmiş kaftan olarak düşünüldüğünüz doğru mu?

C) (I) Rol aldığınız filmlerin bu kadar ilgi görmesinin nedeni nedir sizce?

(II) Yalnızca bu yönetmenle çalışmanızın bir nedeni var mı?

D) (I) Oyunculuğa isteyerek başlamasanız da kısa zamanda büyük yol katettiniz.

(II) Yolunuz bu yönetmenle nasıl kesişti?

E) (I) Hayatınızdaki kimi değişiklikler sonunda büyük bir heyecanla çalışma hayatına atıldınız.

(II) Roller size mi teklif edilir yoksa siz mi gidip yönetmenlerden rol istersiniz?

Yanıt: D

Hızlı Soru Çözmek İçin Altın Öğütler

1.Hangi soru tipi olursa olsun paragrafta hızlanmanın tek yolu vardır: her soru tipiyle ilgili sürekli ve çok soru çözmektir.

2.Soru çözmeyi bir gün aksattığınız zaman hangi ders olursa olsun acemileşir ve yavaşlarsınız.

3.Dörtnala koşarak soru çözmelisiniz ve yorulduğunuzda dinlenmeyi de bilmelisiniz.

4.Herkesin bünyesi aynı değildir. Ahmet, Mehmet, Ayşe durmadan çözüyor diye yorgun olduğun halde çözmeye çalışıp yanlışa düşme. Yanlışın çoğaldığında mutsuz ve gergin olursun. Mutsuz ve gergin kişi de hedeften uzaklaşır.

5.Bünyeni hazırla ve öyle başla soru çözmeye. Unutma ki midene durmadan yemek indiremezsin çünkü belli bir çapı var ve sindirim için dinlenmesi gerekir. Beyin de öyle… Mutlaka dinlenerek ilerlemesin.

Hepinize başarılar dilerim.

Faysal Dal

Paragraf Soru Tipleri ve Pratik Çözüm Teknikleri Uzmanı