Hızlı Okumada Tekniklerinde Aşamalar
Hızlı Okuma Teknikleri için Yapılacak ilk iş, metninde ne anlatıldığını bulmaktır. Yani konuyu saptamaktır. Hızlı Okuma Teknikleri için yapılacak ikinci iş, metinde geçen ve ilk defa duyduğunuz ve anlamını bilmediğiniz sözcük veya söz gruplarının anlamını belirleyip metindeki anlamıyla gerçek anlamı arasındaki ilişkiyi irdelemektir. Hızlı Okuma Teknikleri için yapılacak üçüncü iş, metnin hangi gerçeği dile getirdiğini ve bu gerçeklere karşı çıkıp çıkmadığınızı ortaya koymaktır. Hızlı Okuma Teknikleri için yapılacak dördüncü iş, “Ben bu metinde ne arıyorum, metni okuma amacım nedir?” vb. soruları sormaktır.
Okuma Nedir ve Nasıl Yapılır?
Okuma bireyin ön bilgileriyle metindeki bilgileri birleştirerek oluşturduğu aktif bir süreçtir.
Okumaya Başlamadan Önce Neler Yapılmalıdır?
Gürültülü, Fiziksel Koşulları Elverişsiz Ortamda Okuma Yapılmaz.
Işığı Düzenle
Gündüz ışığına evet! Işık önden ve arkadan değil, sağdan veya soldan gelmelidir.
Floresan ışık kullanılmalıdır.
Oturma Pozisyonu
Hafif sağa ve biraz öne eğilerek oturulmalıdır.
Göz ile kitap arasında en uygun mesafe 25 – 30 cm olmalıdır.
Yan yatarak, uzanarak, masada eğilerek okuma olmaz.
Peki Neden?
· Çünkü bu durum kan dolaşımının yavaşlamasına neden olur ve harika bir uyku hazırlar.
· Sandalyenin, gereğinden fazla yüksek veya alçak olması kan dolaşımını etkilemekte, okumanın verimini düşürmektedir.
Oksijen
· Beynimizden gün boyu 2160 litre kan geçmektedir.
· Bu yoğun kan akışından temiz oksijene büyük ihtiyaç duyulmaktadır.
· Uzun süreli temiz hava olmaksızın çalışmak beyin gücünü azaltır.
· Bu nedenle çalıştığımız ortamı havalandırmalıyız.
Isı
· Okuma yapılan odanın ısısı da önemlidir.
· Çok soğuk ve sıcak bir oda kan akışını etkileyeceğinden ısı kontrol altına alınmalıdır.
· Okuma yapılan odanın ısısı da önemlidir.
· Çok soğuk ve sıcak bir oda kan akışını etkileyeceğinden ısı kontrol altına alınmalıdır.
Nefes
Nefes alırken karnınız şişiyorsa diyafram, göğüs kafesiniz şişiyorsa göğüs nefesi alıyorsunuz demektir.
Görüş Açısı
Kitabı yere (masaya) düz yatırmayın, hafif eğik biçimde tutun veya altına bir destek koyun, yani kitabı karşıdan görün! Okurken arada bir durun, uzağa bakın, gözünüz dinlenir.
Sessiz ortam, zihnin etkili çalışması, anlaması ve bilgileri yapılandırması için önemlidir.
Besin
Süt ve süt ürünleri, fosfor ve kalsiyum yönünden zengin olan yiyecekler badem ve fındık gibi çerezler tüketmeliyiz.
Müzik
Bazıları müziksiz çalışamamaktadır. Ama müziğin anıların canlanarak zihni etkilemesine neden olduğu unutulmamalıdır.
Fransız tıp ve bilim akademileri üyesi Dr. Alfred Tomatis’e göre beyin hücrelerindeki elektriksel enerjinin azalması konsantrasyonun bozulmasına ve yorgunluğa sebep olmaktadır. Bu durumda beynin de piller gibi şarj edilmesi gerekiyor. Tomatis beynin şarj edilmesi için Mozart, Vivaldi ve tasavvuf müziklerini öneriyor. Hızlı Okuma Teknikleri için müzik çok önemlidir.
Alanın duayeni Bulgar Lozanov diyor ki: Stressiz bir öğrenme için çok özel bir müzik ve yine bir özel bir ritimle Largo Barok müzik dinleyin çünkü beynin her iki lobunu uyarıp öğrenmeyi kolaylaştırıyor.
Okuma Kaç Türlüdür?
Okuma iki türlüdür:
- Amaçlı (hedef odaklı)
- Amaçsız (hedefsiz okuma)
Sınavlarda soru çözebilmek için hedef odaklı okumaya ihtiyaç vardır. Yani bir metni o metne ilişkin soruya göre taramamız gerekir.
Bir sorunun çözümü için 4 beceriye sahip olunması gerekir.
1. Bilgi
2. Yorum
3. Hız
4. Çözüm tekniği ve pratiği
Dikkat! Bir metin okurken
1. Metnin türü
2. Metnin sorusu bilinmelidir. Yoksa metin amaçsız okunmuş olur.
Hızlı Okur ve Yavaş Okur Arasındaki Fark
Sadece hıza odaklanmaz, hız kadar bilgileri alma yöntemine de bakar. Acele etmez, anlamaya odaklanır. Her göz duruşunda daha fazla bilgi alır. Metne göre hızlanır. Yazıları kelimelerden oluşmuş satırlar biçiminde değil, düşüncelerden oluşmuş satırlar biçiminde algılar. Hızlı okuyucunun gözü yavaş okuyucu kadar yorulmamaktadır. Hızlı Okuma Teknikleri yazıyı anlamak için can suyudur.
Yavaş okuyucu bir satırı görmek için birkaç defa göz duruşu yaparken hızlı okuyucu bir kez yapar. Hızlı okuyucu ritmik okuma (blok okuma) yaparken yavaş okuyucuda düzen ve göz terbiyesi yoktur. Yavaş okur, yavaş anlar. Onlar kelimeleri bölerek, parçalayarak okudukları için zihinleri de bölünmektedir. Hızlı Okuma Teknikleri yazıyı anlamak için can suyudur.
Aristo der ki: Sürekli yaptığımız şey ne ise biz oyuz. O zaman mükemmellik bir eylem değil, bir alışkanlıktır.
Okuma Modelleri
1.Seçmeli Okuma
Açık ve anlaşılır dille yazılan metinleri okurken okuyucu, metnin anlamını kaybetmez. Oysa yeterince açık yazılmamış ve yazarın düşüncesinin karışık olduğu metinleri okurken zihin yazıdaki bilgileri anlamak için daha fazla zamana ihtiyaç duymaktadır. Bu tür metinleri okurken gözlerin hızı da yavaşlamaktadır. Bazı yazarlar, söz kalabalığı yaparak dil ve dile ilişkin süslemeler yapmaktadır. Bu süslemeler yazının özüne inmek için gerekli değildir, amaç yazıyı çekici kılmaktır. Hızlı Okuma Teknikleri yazıyı anlamak için can suyudur.
Seçmeli okumada yazının bu süslemeleri önemli değildir. Okur süsleri geçerek yazarın düşüncesine daha hızlı ulaşır. Seçmeli okumada, okur satırları tek tek izleyerek düşünceleri bulmak yerine daha bağımsızdır. Okuyucu, metnin farklı yerlerini okuyarak kendisine yeni bilgiler verecek yerler aramaktadır. Zihin gözleri sürekli uyarmaktadır. Hızlı Okuma Teknikleri yazıyı anlamak için can suyudur.
Kulağa Küpe!
Psikolojide “Tor” sistemcilerinin 1970’lerde öne sürdükleri bir yolu deneyin: Bir yazıya başlarken önce sonuna bir göz atın. Çok kere bu sizin için konunun varacağı noktayı ele verir. Ondan sonra yeniden baştan okumaya başlayınca nereye gideceğinizin farkında olacağınızdan daha kolay kavrarsınız. (Bunu sınavlarda yapın, polisiye roman okurken yapmayın.
2. Esnek Okuma
Bu durum tıpkı bozuk bir yolda ilerlemeye çalışan ve yolun bozukluğuna göre arabanın hızını ayarlayan sürücünün durumuna benzemektedir. Nasıl ki sürücü görüş mesafesi düştüğünde veya yolda insanlarla karşılaştığında oldukça yavaşlayıp yol düzgün ve boş olduğu zaman da hızla gidiyorsa esnek okuma yapan okur da okuma işini bu şekilde gerçekleştirir.
Eğer bu sürücü dolambaçlı ve dar bir dağ yolunda ise arabanın denetimini kaybetmemek ve kontrolü sürekli elinde tutmak için oldukça yavaş ilerlemektedir. İşte iyi bir okuyucu da böyledir. Zaman zaman hızlı, zaman zaman da yavaş okumalıdır. Metnin durumuna göre hızını belirler. Böyle okumaya “esnek okuma” denilmektedir.
3. Yoğunlaşılmış Okuma
Kalabalık içinde kaybettiğiniz bir arkadaşınızı arıyorsanız gözleriniz dost bir yüzü hemen tanır ancak ne aradığınızı ve kimi aradığınızı bilmiyorsanız bütün kalabalık birbirine benzer. Okunan bir metin için de durum aynıdır. Dikkatinizi toplayamazsanız bütün kelimeler birbirine benzer. Fakat zihninizi sıkıca uyarır, dikkatinizi iyice toplarsanız göz, avının kokusunu alan bir aslan gibi işe başlar, avını izler, kovalar ve yakalar. Hızlı Okuma Teknikleri yazıyı anlamak için can suyudur.
4. Yerini Bularak Okuma
Bu okuma tekniğinde okuyucu önce bir bilgiye veya konuya odaklanmaktadır. Ardından odaklanılan bilgi ya da kelimenin görüntüsü zihinde canlandırılmaktadır. Okuyucunun gözleri satırları tararken zihni de canlandırdığı kelimenin görüntüsünü aramaktadır. Göz bir radar gibi soldan sağa satırları taramaktadır. En önemli şey yoğun dikkattir. Aranacak kelime anahtar haline getirilerek metin taranır. Bu teknikte bütün çaba, aranan bilginin veya sorunun cevabının nerede olduğunu bulmaktır.
3.Kaymağını Alarak Okuma
Metnin ana fikrini çabuk bulma, önemli cümleleri çabuk bulma, ayrıntılar üzerinden geçme gibi çalışmaları içerir. Kaymağını alma tekniği daha çok sınav sorularında ve makalelerde, fıkralarda uygulanır. Bir okur bir metinde sadece kendisini ilgilendireni seçmek isterse bu tekniği kullanmalıdır. Hızlı Okuma Teknikleri yazıyı anlamak için can suyudur.
Hızlı Okuma Tekniklerinde kaymağını alma tekniğinde metinden önemli bilgiler seçilerek okunmaktadır. Peki bir metnin önemli ve temel bilgileri nasıl seçilmektedir? Bu teknikte önemli bilgileri seçmek için üç temel kural çok önemlidir:
- Metnin ana (esas) düşüncesini bulmak
- Önemli cümleleri derinlemesine okumak
- Ayrıntı cümleleri atlamak