“Huvellezî yusavvirukum fîl erhâmi keyfe yeşâ’. Lâ ilâhe illâ Hû, el-Azîz, el-Hakîm.”
“Rahimlerde size dilediği gibi şekil veren O’dur. Ondan başka ilâh yoktur. Mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.”
(Ali İmran, 3/6)
Ali İmran Suresi 6. ayet şöyledir:
هُوَ ٱلَّذِى يُصَوِّرُكُمْ فِى ٱلْأَرْحَامِ كَيْفَ يَشَآءُ ۚ لَآ إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلْعَزِيزُ ٱلْحَكِيمُ
“Huvellezî yusavvirukum fîl erhâmi keyfe yeşâ’. Lâ ilâhe illâ Hû, el-Azîz, el-Hakîm.”
“Rahimlerde size dilediği gibi şekil veren O’dur. Ondan başka ilâh yoktur. Mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.”
(Ali İmran, 3/6)
Bu ayetin anlamı üzerine bazı önemli noktalar:
- “Yusavvirukum” (يُصَوِّرُكُمْ) fiili “tasvir etmek”, yani “şekil vermek”, “surete sokmak” anlamındadır. Bu, Allah’ın insanın fiziksel formunu belirlediğini ifade eder.
- “Fî’l-erhâm” (فِي الْأَرْحَامِ) ifadesi “rahimlerde” yani anne karnında demektir. İnsan anne karnında, Allah’ın takdiriyle ve ilmiyle şekillenir.
- “Keyfe yeşâ’” (كَيْفَ يَشَاءُ) yani “dilediği gibi” ifadesi, şekil ve özelliklerin Allah’ın dilemesiyle olduğunu bildirir. Her bireyin farklı fiziksel özelliklere sahip olması, Allah’ın dilemesinin ve yaratmadaki hikmetinin bir sonucudur.
- “Lâ ilâhe illâ Hû” (لا إله إلا هو): Bu ifade tevhid vurgusudur. Yani “O’ndan başka ilah yoktur.”
- “El-Azîz, el-Hakîm”: Bu iki isim, Allah’ın mutlak kudret sahibi olduğunu (Azîz) ve her işinde hikmetli davrandığını (Hakîm) vurgular. Yani insanın yaratılışındaki tüm farklılıklar ve özellikler bir rastlantı değil, hikmetle belirlenmiş şeylerdir.
Sonuç olarak:
Bu ayet, insanın biyolojik gelişiminin bile Allah’ın iradesi, bilgisi ve kudretiyle gerçekleştiğini gösterir. Yaratılışın tesadüfî değil, hikmetli bir plan dahilinde olduğuna işaret eder. Allah’ın rahimlerde şekil vermesi, sadece fiziksel yaratılışı değil; cinsiyet, sağlık, zekâ, kabiliyet gibi birçok yönü de kapsar.
Ali İmran Suresi 6. ayete göre, insanın rahimde aldığı şekil — yani fiziksel görünümü, boyu, yüzü, teni, organ yapısı, kısacası sureti — Allah tarafından “keyfe yeşâ’” yani dilediği gibi belirlenmiştir. Bu şu demektir:
🌿 Güzellikte de çirkinlikte de insanın bir dahli yoktur.
- Güzel olan kişi fiziksel görünümünü kendi başarısıyla elde etmemiştir; o bir ilahi takdirdir. Bu yüzden bununla övünmek ne adaletlidir ne de doğru bir ahlaki tutumdur.
- Çirkin olan kişi de bunun için üzülmemelidir, çünkü bu onun suçu değil, Allah’ın takdiridir. Belki de Allah, o kişiye dış görünüşten çok daha üstün nimetler (merhamet, sabır, zekâ, takva gibi) vermiştir.
🌸 Allah’ın takdiriyle şekillenmiş suret, hikmetlidir.
Ayette geçen “el-Hakîm” ismi özellikle önemlidir. Allah hikmet sahibidir; yani yarattığı her şeyde bir anlam, bir sebep, bir denge ve amaç vardır.
Bu yüzden:
- Güzellik bir imtihandır: Şükretmek ve kibirlenmemek gerekir.
- Çirkinlik de bir imtihandır: Sabretmek ve isyan etmemek gerekir.
💬 Mevlana bu gerçeği şöyle ifade eder:
“Şekle bakma, şekil bir kabuktur. Biz kabuğa değil, özdeki inciye bakarız.”
Yani insanın değeri suretinde değil, sîretindedir — iç dünyasında, ahlakında, niyetinde ve kalbinde.
Şimdi de”Güzellik” ve “çirkinlik” gibi dış görünüşle ilgili kavramların ayet ve hadislerdeki yeri, ve bu konudaki ahlaki tutumun nasıl olması gerektiği üzerine derinlemesine bir yolculuğa çıkalım.
🌿 1. Güzelliğin ve Suretin Allah’tan Olduğuna Dair Ayetler
📖 Ali İmran 3/6
“Rahimlerde size dilediği gibi şekil veren O’dur. O’ndan başka ilah yoktur. Azizdir, Hakim’dir.”
✔ İnsanın sureti tesadüf değil; Allah’ın dilemesidir. Beğendiğimiz ya da beğenmediğimiz tüm özellikler hikmetlidir.
📖 İnsan 76/28
“Biz onları yarattık ve yapılarını güçlendirdik. Dilediğimizde onların benzerlerini (yerlerine) getiririz.”
✔ Allah insanı şekil ve yapı olarak da dilediği gibi yaratır ve değiştirir.
📖 Müminun 23/14
“Sonra nutfeyi alaka yaptık, alakayı mudğa yaptık, mudğayı kemik yaptık, kemiklere et giydirdik. Sonra onu başka bir yaratılışla şekillendirdik. Yaratıcıların en güzeli olan Allah ne yücedir!”
✔ İnsanın gelişim aşamaları mucizevidir. Allah, hem iç hem dış yapıyı en güzel şekilde yaratmıştır. Her varlık kendi hikmetince güzeldir.
🌿 2. Fiziksel Görünüşle Övünmeyi veya Üzülmeyi Önleyen Hadisler
📜 Hadis 1: Allah kalplere ve amellere bakar
“Allah sizin suretlerinize ve mallarınıza bakmaz; ama kalplerinize ve amellerinize bakar.”
(Müslim, Birr, 33)
✔ Bu çok temel bir ölçüdür: Allah için önemli olan niyet, kalp ve ameldir. Dış görünüm, övünme ya da aşağılanma sebebi değildir.
📜 Hadis 2: Kimse başka birine tepeden bakmamalı
“Kibir, hakkı kabul etmemek ve insanları küçümsemektir.”
(Müslim, İman, 147)
✔ Güzel olan kişi, çirkin gördüğü kişilere yukarıdan bakıyorsa bu kibirdir. Allah katında çirkin olan, kibirli kalptir.
📜 Hadis 3: Kullarını yaratılışıyla ayıplamak Allah’a karşıdır
“Biriniz kardeşini şekli nedeniyle ayıplamasın. Çünkü Allah onu o şekilde yaratmıştır.”
(Tirmizî, Birr, 48)
✔ Fiziksel özellikleri küçümsemek, aslında o kişiyi değil, onun Yaratıcısı’nı sorgulamak gibidir. Bu çok büyük bir edep dışılıktır.
📜 Hadis 4: Kişinin güzelliği yüzünde değil, sözünde ve ahlakındadır
“İnsanların en hayırlısı, insanlara en faydalı olandır.”
(Dârakutnî, el-Mütekellimûn, 4/178)
✔ Faydalı ve güzel ahlaklı olmak, Allah katında gerçek güzelliktir.
🌿 3. İslam’da Güzellik Anlayışı: Suret mi, Sîret mi?
- Suret: Dış görünüş (beden, yüz, ses)
- Sîret: İç dünya (ahlak, kalp, niyet)
Kur’an ve hadisler, insanı değerlendirirken sîretin (ahlak, iman, takva) esas alınması gerektiğini vurgular.
📖 Hucurat 49/13:
“Sizin Allah katında en değerliniz, takvaca en üstün olanınızdır.”
✔ Yani güzellik bir ayrıcalık değil; takva, yani Allah’tan korkarak yaşamak, gerçek değeri belirleyen ölçüdür.
💡 Özetle:
- Güzellik de çirkinlik de Allah’ın takdiridir. Kibir ya da kompleks yersizdir.
- Allah dış görünüşe değil, kalbe ve amellere bakar.
- Başkasının yaratılışını küçümsemek, Yaratıcı’ya saygısızlıktır.
- İslam’da esas olan ahlaki güzelliktir; suret geçicidir, sîret kalıcıdır.
