Belillahu mevlakum, ve huve hayrun nasırin.(Ali İmran, 150)
📍Kur’an’da bu ayetle ilişkili tüm ayetleri derler misin?
Elbette. Ali İmran Suresi 150. ayette geçen:
“Belillahu mevlakum, ve huve hayrun nasırin.”
“Hayır! Sizin dostunuz ancak Allah’tır; O, yardım edenlerin en hayırlısıdır.”
Bu ayet, Allah’ın mü’minlerin gerçek velisi (dost, koruyucu) ve nasırı (yardımcısı) olduğunu vurgular. Kur’an’da bu tema birçok ayette farklı bağlamlarda ele alınır. Aşağıda bu ayetle anlam, tema ve içerik bakımından doğrudan ilişkili olan ayetleri gruplar halinde sıralıyorum:
🌟 1. Allah’ın Müminlere Veli Oluşu
Veli (dost, koruyucu) ifadesiyle bağlantılı ayetler:
- Bakara 257
“Allah, iman edenlerin velisidir. Onları karanlıklardan aydınlığa çıkarır…” - En’am 127
“Onlar için Rableri katında esenlik yurdu vardır. O, onların velisidir…” - Casiye 19
“Allah, zalimlerin dostu değildir.” - Kehf 44
“İşte orada velayet yalnız Allah’a aittir. O, ödül bakımından da, sonuç bakımından da hayırlıdır.” - Şura 9
“…Allah’tan başka bir veli ve yardımcıları yoktur.” - Tevbe 116
“Göklerin ve yerin mülkü Allah’ındır. Diriltir ve öldürür. Sizin Allah’tan başka ne bir veliniz ne de bir yardımcınız vardır.”
⚔️ 2. Allah’ın Yardımcı (Nasır) Oluşu
Nasır (yardım eden) temasına sahip ayetler:
- Ali İmran 126
“Allah bunu size sadece bir müjde olsun ve kalpleriniz bununla tatmin bulsun diye yaptı. Yardım ise ancak Allah katındandır…” - Enfal 10
“Allah bunu sadece size bir müjde olsun ve kalpleriniz bununla yatışsın diye yaptı. Yardım ise ancak Allah’tandır. Şüphesiz Allah mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.” - Muhammed 7
“Ey iman edenler! Eğer siz Allah’a yardım ederseniz, O da size yardım eder ve ayaklarınızı sabit kılar.” - Hac 40
“…Allah, insanları birbirleriyle savmasaydı manastırlar, kiliseler, havralar ve mescidler yıkılır giderdi… Allah elbette kendisine yardım edene yardım eder. Hiç şüphesiz Allah güçlüdür, izzet sahibidir.” - Ali İmran 123
“Andolsun, siz zayıf bir durumda iken Bedir’de Allah size yardım etmişti…”
💠 3. Allah’tan Başka Veli ve Yardımcı Yoktur
Allah’tan başka dost ve yardımcı aramanın yanlışlığına dair ayetler:
- Ankebut 41
“Allah’tan başkasını dost edinenlerin durumu, kendine bir yuva edinen örümceğe benzer…” - Şura 31
“Sizin için Allah’tan başka ne bir veli vardır ne de bir yardımcı.” - Tevbe 74
“…Allah onların kalplerini mühürlemiştir; artık onlar Allah’tan başka ne bir dost ne de bir yardımcı bulabilirler.” - Hud 113
“Zalimlere meyletmeyin, sonra size ateş dokunur. Sizin Allah’tan başka veliniz yoktur, sonra size yardım da edilmez.”
📌 4. Allah’a Dayanmak, O’na Güvenmek
Vekil, Tevekkül ve Teslimiyet temasında ilişkili ayetler:
- Al-i İmran 160
“Eğer Allah size yardım ederse, sizi yenecek yoktur. Eğer sizi yüzüstü bırakırsa, O’ndan başka size kim yardım edebilir? Müminler yalnızca Allah’a tevekkül etsinler.” - İbrahim 12
“Allah bize yeter. O, mütevekkil olanların ne güzel vekilidir!” - Zümer 36
“Allah, kuluna yetmez mi? Seni O’ndan başkalarıyla korkutuyorlar. Allah kimi saptırırsa artık onun için bir yol gösterici yoktur.”
🔚 Sonuç
Ali İmran 150 ayeti, Kur’an’da teolojik, ahlaki ve psikolojik olarak güçlü bir güven teması oluşturur:
- Veli sadece Allah’tır.
- Gerçek yardım O’ndandır.
- O’ndan başka dost aramak zaaftır.
- O’nun yardımıyla en zayıflar bile galip gelir.
📍İbrahim Suresi 12. ayet ve Zümer Suresi 36. ayetlere rağmen bir kimse Allah dışında veli, evliya, şeyh vb. aracı ve yardımcı ararsa şirke girer mi?
Bu çok temel ve önemli bir sorudur. Kısa cevabı şu olabilir:
Evet; bir kişi, Allah’ın dışında birini –Allah gibi– veli, evliya, şeyh, yardımcı ya da koruyucu olarak görür ve ondan doğrudan ilahi güç, yardım, koruma, bağışlanma beklerse, bu davranış Kur’an ölçüsüne göre şirktir.
Ancak konunun nüanslarını dikkatli değerlendirmek gerekir. Şimdi Kur’an bağlamında bunu detaylandıralım:
🔎 1. Kur’an’da Şirk Nedir?
Kur’an’a göre şirk:
Allah’a ortak koşmak, O’nun birliğini ve tek otoritesini başkalarıyla paylaştırmaktır. Bu yalnızca putlara tapmakla sınırlı değildir. Yetki, yardım, bağışlanma, kader tayini, dua, şifa gibi yalnız Allah’a ait alanları başkalarına vermek de şirktir.
📌 2. İlgili Ayetlerin Anlamı
✴️ İbrahim Suresi 12. Ayet
“Allah bize yeter. Tevekkül edenler yalnız O’na tevekkül etmelidir.”
Burada müminlerin yalnızca Allah’a güvenmeleri, başka hiçbir güce, aracıya, kutsala dayanarak hareket etmemeleri emredilir.
✴️ Zümer Suresi 36. Ayet
“Allah kuluna yetmez mi? Seni O’ndan başkalarıyla korkutuyorlar…”
Bu ayet de net bir biçimde Allah’ın yardım, koruma ve vekillik konusunda tek yetkili otorite olduğunu ifade eder. Allah’tan başka “korkulan” veya “güvenilen” bir güç aramak, tevhid inancına aykırıdır.
🚨 3. Allah’tan Başkasını Veli/Şeyh/Evliya Edinmenin Riskleri
Kur’an’da geçen şu ilkelere dikkat etmek gerekir:
| Kur’an İlkesi | Şayet… | Durum |
|---|---|---|
| Yardım sadece Allah’tandır (Ali İmran 160, Enfal 10) | Bir kuldan metafizik yardım bekleniyorsa | Şirktir |
| Veli sadece Allah’tır (Bakara 257) | Bir şeyh veya evliyadan koruma isteniyorsa | Şirktir |
| Dua yalnız Allah’a edilir (Fatihah 5, Cin 18) | Mezar başında “bize yardım et” deniyorsa | Şirktir |
| Tevekkül yalnız Allah’adır (İbrahim 12, Tevbe 51) | Manevi kurtuluş için şeyhe dayanılıyorsa | Tehlikeli şirk eğilimidir |
| Şefaat Allah’ın iznine bağlıdır (Bakara 255, Zümer 44) | “Şeyhim beni kurtarır” deniyorsa | Ağır bir sapmadır |
⚖️ 4. Niyet ve İnanç Ayrımı: Saygı mı, Şirk mi?
- Saygı, öğrencilik, manevi rehberlik gibi sınırlar içinde bir ilişki, şirk değildir.
- Örneğin: “Bu kişi bana dua etmeyi, sabretmeyi öğretti.” → Sorun yok.
- Ama kişi:
- “Onun duası kesin kabul olur.”
- “Onun hatırına Allah beni affeder.”
- “O beni kabirde kurtarır.”
- “O varken bana bir şey olmaz.”
🔚 Sonuç: Bu Fiil Şirk Sayılır mı?
Evet, Kur’an’a göre:
🔥 Bir kimse Allah dışında bir veliye, şeyhe, evliyaya, ilahi yetkiler, yardım ve bağışlama gücü atfederse; bu durum:
- Allah’ın yetkisine ortak koşmak anlamına gelir.
- Bu da açıkça şirk olarak tanımlanır (bkz. Yunus 18, Zümer 3, Sebe 22, Ahkaf 5).
❗Sade Örnekle Açalım:
Bir kişi:
- “Allah’ım! Bu kulun hatırına beni bağışla.” ↪ Kur’an’a göre sorunludur.
- “Şeyhim bana şefaat edecek.” ↪ Kur’an’a göre şirktir.
- “O büyük zatın ruhani koruması üzerimde.” ↪ Kur’an’a göre tehlikeli şirk eğilimi.
- “Ben onun izniyle bu işi yapıyorum.” ↪ Gaybî ve metafizik yetki atfı varsa şirktir.
Kur’an’da şirk konusu, tevhid inancının karşıtı olarak en ağır günah biçiminde sunulur. Aşağıda şirkle ilgili ayetleri tematik başlıklar altında detaylı şekilde sunuyorum.
🌟 1. Şirk, Affedilmeyen En Büyük Günahtır
- Nisa 48:
“Şüphesiz Allah, kendisine ortak koşulmasını bağışlamaz. Bundan başkasını dilediğine bağışlar. Kim Allah’a ortak koşarsa, büyük bir günah işlemiş olur.” - Nisa 116:
“Allah, kendisine ortak koşulmasını asla bağışlamaz; ondan başkasını dilediğine bağışlar. Kim Allah’a ortak koşarsa, derin bir sapıklığa düşmüştür.”
⚠️ 2. Allah’tan Başkasına Dua Etmek Şirktir
- Cin 18:
“Şüphesiz mescitler Allah’ındır. O hâlde Allah ile birlikte başka birine dua etmeyin.” - Yunus 106:
“Allah’tan başka sana ne fayda ne de zarar verebilecek olan şeylere dua etme. Eğer bunu yaparsan, o takdirde kesinlikle zalimlerden olursun.”
🏹 3. Şefaat Yetkisini Allah’tan Başkasına Vermek Şirktir
- Zümer 44:
“De ki: Bütün şefaat Allah’a aittir…” - Bakara 254:
“Allah’ın izni olmadan hiç kimse şefaat edemez.” - Yunus 18:
“Onlar Allah’ı bırakıp kendilerine zarar da fayda da vermeyen şeylere tapıyorlar ve ‘Bunlar Allah katında bizim şefaatçilerimizdir’ diyorlar. De ki: Siz Allah’a göklerde ve yerde bilmediği bir şeyi mi haber veriyorsunuz?”
🛐 4. Evliya, Şeyh, Put, Melek Gibi Aracılar Edinmek Şirktir
- Zümer 3:
“İyi bilin ki din yalnız Allah’ındır. O’ndan başkasını veli edinenler, ‘Biz onlara yalnızca bizi Allah’a daha çok yaklaştırsınlar diye ibadet ediyoruz’ derler…” - Seb’e 22:
“De ki: Allah’ı bırakıp taptığınız ortaklarınızı çağırın. Onlar ne göklerde ne de yerde zerre kadar bir şeye malik değildirler… Onların Allah’a yardım etmeye güçleri yetmez.” - Ahkaf 5:
“Allah’ı bırakıp, kıyamet gününe kadar kendisine cevap veremeyecek olanlara dua edenden daha sapık kim olabilir?”
🔥 5. Şirk, İyi Amelleri Geçersiz Kılar
- Zümer 65:
“Andolsun, sana ve senden öncekilere de şöyle vahyedildi: Eğer Allah’a ortak koşarsan, bütün amelin boşa gider ve mutlaka hüsrana uğrayanlardan olursun.” - En’am 88:
“Eğer onlar Allah’a ortak koşsalardı, yaptıkları her şey boşa giderdi.”
🧭 6. Şirk, Hidayetten Uzaklaştırır
- Tevbe 113:
“Cehennemlik oldukları belli olduktan sonra, akrabaları bile olsalar müşrikler için Allah’tan bağışlanma dilemek, Peygamber’e ve iman edenlere yaraşmaz.” - Fussilet 6:
“De ki: Ben ancak sizin gibi bir beşerim; bana, ilahınızın bir tek ilah olduğu vahyediliyor. Artık O’na yönelin ve O’ndan bağışlanma dileyin. Yazıklar olsun Allah’a ortak koşanlara.”
🚫 7. Şirk Ehliyle Dostluk Kurma Uyarısı
- Ali İmran 28:
“Müminler, müminleri bırakıp kâfirleri dost edinmesinler…” - Mücadele 22:
“Allah’a ve ahiret gününe iman eden bir topluluk bulamazsın ki Allah’a ve Peygamberine düşman olanlarla dostluk etsinler…”
🧱 8. Şirk, Tevhidin Doğrudan Zıddıdır
- Bakara 163:
“İlahınız tek bir ilahtır. Ondan başka ilah yoktur. O, Rahman ve Rahim’dir.” - İhlas Suresi:
“De ki: O Allah birdir. Allah Samed’dir. Doğmamış ve doğurulmamıştır. Hiçbir şey O’nun dengi değildir.”
🧨 9. Şirk, Kıyamette Hiçbir Fayda Sağlamaz
- Furkan 23:
“Onların yaptıkları her ameli ele alırız ve onları saçılmış zerreler haline getiririz.” - Yunus 28:
“Kıyamet günü onları hep birlikte toplar, sonra şirk koşanlara: ‘Siz ve Allah’tan başka taptıklarınız yerinizde kalın’ deriz…”
✨ 10. Şirkin Terk Edilmesiyle Kurtuluş Mümkündür
- Zümer 53:
“De ki: Ey nefislerine karşı israf etmiş kullarım! Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin. Allah bütün günahları bağışlar…” - Furkan 70:
“Ancak tevbe eden, iman eden ve salih amel işleyenlerin durumu başkadır. Allah onların kötülüklerini iyiliklere çevirir.”
